L’é rètrovâ, din di viyo papê dè la chochyètâ Chuiche di moudè è kothemè, dè 1939, lè j’inchtrukchyon dou prèjidan chu la fathon dè portâ hou vithirè. Tru galé!

Lè j’omo dêvon pâ fére dou chkandal din lè velè è pâ trinâ din lè kabarè kan i chon in bredzon. Lè fèmalè dêvon chobrâ pèjubyè è modèchte. Dêvon pâ lou fardâ, nè chè bregolâ le béjon. L’aron lè pê bin pinyi, on chinpyo chinyon. Lou fudrè betâ di botè nêrè, cholidè, rin dè hô talon nè dè chandalè in kolà. Lè pyin cheron bian, in coton ou in lanna, ma rin dè fin-pyin. Intêrdi y fèmalè dè portâ di pyalè oubin d’alâ lè tsanbè nyuvè.Lè fourdâ cheron chinpyo, è lè motyà pâ tru tsêrdyi dè botyè è dè kolà. È chuto rin dè bregolichè, rin dè pandan, rin dè tsinètè in ouâ è rin dè mothrè.

Po lè j’omo kemin po lè fèmalè… intêrdi dè betâ on mantô è dè prindre on pyodzè! Lè j’armayi puyon alâ ou mohyi in bredzon ma pâ rabrachi, è lè mandzè dêvon ithre bin rèpachâyè, è che l’è pochubyo in «akordèon». I intêrdi achebin la gravata! I dèvejè pâ di ponpon! L’è pèrmè dè rabrachi lè mandzè, ma rintyè po lè kortéje.

I rèkemandè achebin i rèchponchâbyo di chochyètâ, dè pachâ lè dzin in rèyuva dèvan d’alâ a na fitha ou bin a on kortéje.

Po fourni, i vo deri k’in chi tin, lè dzin dèvechan pâ ithre tan dzoyà d’ithre dinche diridji. Le bredzon, kemin le dzakiyon, chon bin mi portâ ou dzoua d’ora. L’an chu lè rindre pye alêgro, pye chejin è fachilo a portâ. Vo puédè vêre, ou dzoua d’ora, totè lè chochyètâ dè tsan, dè danthè è dè mujika kemin i chon fyê dè portâ, on galé dzakiyon è on bi bredzon.

Anne Marie Yerly